شروع به کار با JOSM

اینجا به نحوهٔ دانلود و نصب JOSM، ویرایشگر جاوای OpenStreetMap، تغییر برخی از تنظیمات، بازکردن یک نقشهٔ نمونه و آموختن برخی از کارهای ابتدایی در نرم‌افزار می‌پردازیم. به یاد دارید در فصل مقدمه از شما خواستیم نقشهٔ شهر یا روستای خود را ترسیم کنید؟ این فصل را نیز با ترسیم مجدد آن نقشه به پایان می‌رسانیم، البته این بار به‌صورت دیجیتال. پس از این درک خوبی از شیوهٔ ترسیم نقشه‌ها در JOSM به دست می‌آورید.

دانلود JOSM

  • اگر نسخه‌ای از JOSM را روی فلش مموری یا CD دارید، می‌توانید به قسمت بعدی، یعنی نصب JOSM بروید.
  • اگر اکنون JOSM را ندارید، یا جدیدترین نسخه را می‌خواهید، مرورگر وب خود را باز کنید (مانند Firefox،‏ Chrome،‏ Opera یا Internet Explorer).
  • در نوار آدرس در بالای پنجره متن زیر را وارد کنید و Enter را فشار دهید: josm.openstreetmap.de
  • همچنین می‌توانید با جستجوی اینترنتی کلمهٔ JOSM، وبسایت JOSM را پیدا کنید.

  • وبسایت چیزی شبیه این است:

    JOSM website

  • اگر روی رایانه‌تان ویندوز نصب کرده‌اید، روی Windows Installer کلیک کنید تا JOSM را دانلود کنید.

    Windows installer

  • اگر سیستم‌عامل دیگری دارید، روی پیوند مخصوص آن کلیک کنید. دانلود باید شروع شود. در این فصل فرض می‌کنیم شما از Windows استفاده می‌کنید، اما برای سایر سیستم‌عامل‌ها دستورالعمل‌ها مشابه است.

نصب JOSM

اگر Java قبلاً روی رایانه شما نصب نشده باشد، ممکن است در نصب JOSM مشکل داشته باشید. اگر در این بخش مشکلی دارید، جاوا را دانلود و نصب کنید. می‌توانید جاوا را از اینجا بگیرید: http://www.java.com/en/download/

کاربران Mac ممکن است نسخهٔ قدیمی جاوا را داشته باشند. برای OSX 10.6 و ‎10.7.3+‎ به http://wiki.openstreetmap.org/wiki/JOSM/Mac#Installation مراجعه کنید.

  • فایل نصب JOSM را روی کامپیوتر خود پیدا کنید. برای شروع راه‌انداز روی آن دوبارکلیک کنید.
  • روی OK،‏ Next،‏ I Agree و Install کلیک کنید. هنگامی که نصب کامل شد، روی Finish کلیک کنید تا JOSM را برای اولین بار اجرا کنید. بعدها، هنگامی که می‌خواهید JOSM را شروع کنید، می‌توانید روی منوی Start در گوشه پایین سمت چپ رایانهٔ خود کلیک کنید و برنامهٔ JOSM را انتخاب نمایید.
  • ممکن است پنجره‌ای را مشاهده کنید که می‌پرسد آیا می‌خواهید نرم‌افزار را روزآمد کنید. لازم نیست آن را روزآمد کنید چون جدید است. روی دکمهٔ Cancel کلیک کنید. اگر نمی‌خواهید این پیام را دوباره ببینید، قبل از زدن Cancel مربع پایین را علامت بزنید.

  • وقتی JOSM شروع می‌شود، چیزی شبیه به این خواهد بود:

    JOSM splash page

تنظیمات JOSM

تنظیمات بسیار مختلفی در JOSM هست که می‌توانید شخصی‌سازی کنید. یکی از تنظیماتی که ممکن است بخواهید آن را تنظیم کنید، زبان است. JOSM به زبان های متعددی ترجمه شده است. شاید ترجیح دهید به زبان دیگری کار کنید.

  • برای دسترسی به پنجرهٔ ترجیحات (Preferences)، روی Edit ->‏ Preferences کلیک کنید.

    Preferences window

  • در سمت چپ، روی آیکونی که مانند قوطی رنگ و قلموی نقاشی است کلیک کنید.
  • در بالای پنجره، روی زبانه با نام Look and Feel کلیک کنید.

  • زبان خود را از منوی کشویی کنار کلمهٔ Language انتخاب کنید.

    Look and feel

  • روی OK کلیک کنید.
  • برای ذخیره‌سازی تنظیمات باید JOSM را مجدداً باز کنید. روی File در گوشهٔ بالا سمت چپ کلیک کنید و روی Restart در نزدیکی پایین منو کلیک کنید.

یادگیری ترسیم‌های اولیه در JOSM

  • اکنون بیایید یک فایل OSM نمونه را باز کنیم. از آن برای آموختن روش‌های مقدماتی رسم نقشه با JOSM استفاده خواهیم کرد. توجه داشته باشید که این نقشه واقعی نیست و در آن نقشه‌ای واقعی از یک مکان واقعی نیست. بنابراین آن را در OpenStreetMap ذخیره نخواهیم کرد.
  • فایل را از اینجا دانلود کنید: sample.osm

  • اکنون فایل نقشهٔ نمونه را در JOSM باز می‌کنیم. روی دکمهٔ Open در سمت چپ بالا کلیک کنید.

    Open file

  • فایل sample.osm را پیدا کنید. احتمالاR در پوشهٔ دانلود قرار دارد، مگر اینکه آن را جای دیگری ذخیره کرده باشید. روی آن کلیک کنید و سپس Open را بزنید.

  • هم‌اکنون باید یک نقشهٔ نمونه مانند این را ببینید:

    Sample file

  • از این داده برای آزمایش تکنیک‌های مختلف ویرایش استفاده خواهید کرد. هرگز نباید این دادهٔ ساختگی را در پایگاه‌داده آپلود کنید.

کارهای اولیه

  • برای حرکت نقشه به چپ یا راست، بالا یا پایین، دکمهٔ سمت راست ماوس خود را پایین نگه دارید و ماوس را حرکت دهید.

  • روش‌های مختلفی برای تغییر زوم نقشه وجود دارد. اگر ماوس دارید، می توانید از با دکمهٔ چرخشی ماوس برای بزرگنمایی و کوچکنمایی استفاده کنید. اگر از لپ‌تاپ استفاده می‌کنید و ماوس ندارید، می‌توانید با استفاده از نوار مقیاس در سمت چپ بالای پنجرهٔ نقشه، زوم را کم و زیاد کنید. برای این منظور دستگیرهٔ نوار را با ماوس نگه دارید و به چپ و راست بکشید.

    Scale bar

  • به نقشهٔ نمونه نگاه کنید. چند نوع مختلف از اشیاء در اینجا وجود دارد. یک رود، یک جنگل، تعدادی ساختمان، چند جاده و چند مغازه وجود دارد. برای انتخاب یک شی، روی آن کلیک چپ کنید.

نقطه‌ها، خط‌ها و شکل‌ها

  • همانطور که روی نقشهٔ نمونه روی اشیاء مختلف کلیک می‌کنید، توجه کنید که سه نوع مختلف از اشیاء روی نقشه وجود دارد. نقطه‌ها، خط‌ها و شکل‌ها.
  • هر نقطه یک مکان منحصربه‌فرد است که با نمادی نشان داده می‌شود. در این نقشهٔ نمونه، دو نقطه وجود دارد. یک کفش‌فروشی و یک فروشگاه. کفش‌فروشی با نماد کفش نشان داده شده است و فروشگاه با چرخ فروشگاهی.
  • روی نقشه چندین خط نیز وجود دارد که معرف جاده‌ها هستند. اگر دقیق‌تر نگاه کنید می‌بینید که داخل خطوط نیز نقطه هایی وجود دارد. این نقاط هیچ نماد یا اطلاعات دیگری ندارند، اما کمک می‌کنند محل قرارگیری خط را تعریف کنیم.
  • در نهایت، شکل‌های متعددی روی نقشهٔ نمونه وجود دارد، که نشان‌دهندهٔ مکان‌های مختلف هستند؛ جنگل، رود، پارک و ساختمان‌ها. هر شکل برای نشان‌دادن یک محدوده، مانند زمین میدان یا ساختمان استفاده می‌شود. شکل دقیقاً مانند خط است با این تفاوت که از همان نقطه‌ای که تمام می‌شود، شروع می‌شود.

بسیار آسان است که نقشه را ترکیبی از سه نوع شیء پایه در نظر بگیریم: نقطه‌ها، خط‌ها و شکل‌ها. در اوپن‌استریت‌مپ برای هر کدام از این‌ها اصطلاح خاصی وجود دارد که به‌مرور زمان آن‌ها را یاد می‌گیرید. در OSM در واقع به نقطه‌ها گره گفته می‌شود، خطوط راه نامیده می‌شوند و به شکل‌ها راه بسته می‌گوییم. زیرا همان خط است که فقط نقطه‌های اول و آخر آن یکی هستند.

  • شاید توجه کرده‌اید که وقتی شیئی را انتخاب می‌کنید، در سمت راست نقشه در پنجرکی به نام Properties لیستی ظاهر می‌شود. به این‌ها برچسب یا تگ می‌گوییم. تگ‌ها اطلاعاتی هستند که به یک نقطه، خط یا شکل داده می‌شود و چیستی آن چیز را توصیف می‌کند. دربارهٔ تگ‌ها در فصل بعد بیشتر خواهیم آموخت. در حال حاضر تنها چیزی که باید بدانید این است که این اطلاعات کمک می‌کند مشخص کنیم این شیء ما جنگل، رود، ساختمان یا چه چیز دیگری است.
  • به رسم نقشه با دست، و اینکه چگونه دارید نقاط، خطوط و اشکال را ترسیم می‌کنید، فکر کنید. چه مکان‌های دیگری به بهترین نحو با نقطه نشان داده می‌شوند؟ چه مکان‌هایی با خطوط؟ چه مکان‌هایی با شکل؟

تغییر اشیا

  • جنگل را در سمت چپ نقشه انتخاب کنید. اطمینان حاصل کنید که روی خط دور جنگل کلیک کنید، نه یکی از نقاط روی خط. حال، دکمهٔ سمت چپ ماوس خود را پایین نگه دارید و ماوس خود را بکشید. با این کار می‌توانید جنگل را به مکان جدیدی روی نقشه جابه‌جا کنید.
  • روی یکی از نقاط روی خط دور جنگل کلیک کنید. دکمهٔ سمت چپ ماوس را پایین نگه دارید و ماوس را بکشید. با این کار نقطه را جابه‌جا می‌کنید. بدین طریق می‌توانید شکل یک شی را تغییر دهید، یا نقطه‌ای را جابه‌جا نمایید.

ترسیم

  • در سمت چپ JOSM ستونی از دکمه‌ها قرار دارد. بسیاری از این دکمه‌ها پنجره‌های جدیدی را در سمت راست باز می‌کنند که اطلاعات بیشتری در مورد نقشه ارائه می‌دهند. با این حال مهم‌ترین دکمه‌ها در بالای این ستون قرار دارند. این دکمه‌ها کارهایی را که می‌توانید با ماوس انجام دهید، تغییر می‌دهند.
  • دکمه‌های بالا در این ستون آن‌هایی هستند که از آن‌ها بیشتر استفاده خواهید کرد و برای انتخاب اشیاء و رسم چیزهای جدید استفاده می‌شوند.

  • تا الان، از ابزار Select استفاده کرده‌اید که به این شکل است:

    Select tool

  • قبل از رسم، باید مطمئن شوید که چیزی انتخاب نشده باشد. در فضای سیاه روی نقشه، جایی که خالی است، کلیک کنید تا مطمئن شوید که هیچ چیز انتخاب نشده است.

  • روی دکمهٔ دوم، ابزار رسم کلیک کنید.

    Draw tool

  • منطقه‌ای خالی روی نقشه بیابید و با ماوس خود دوبارکلیک کنید. یک نقطه رسم می‌شود.
  • برای رسم خط، با ماوس تک‌کلیک کنید. ماوس خود را حرکت دهید و دوباره کلیک کنید. ادامه دهید تا زمانی که به نتیجهٔ دلخواه برسید. برای پایان‌دادن به خط، دوبارکلیک کنید.
  • شکل به همان شیوه‌ای رسم می‌شود که خط را رسم می‌کنید، اما روی نقطه‌ای که خط را شروع کردید، دوبارکلیک کنید تا رسم شکل را به پایان برسانید.

افزودن پیش‌تنظیم‌ها (Presets)

  • اکنون می‌دانیم چگونه نقطه‌ها، خطوط و شکل‌ها را ترسیم کنیم، اما هنوز تعریف نکرده‌ایم آن‌ها چه چیزی را نشان می‌دهند. می‌خواهیم مشخص کنیم که این نقاط مغازه، مدرسه یا چیز دیگری و این شکل‌ها زمین، ساختمان یا چیز دیگری هستند.

  • از ستون دکمه‌های سمت چپ ابزار Select را انتخاب کنید.

    Select tool

  • یکی از اشیائی را که با ابزار رسم کشیدید انتخاب کنید. در منوی بالا، روی Presets کلیک کنید. با موس به زیرمنوی نوع مکان موردنظر بروید.
  • هنگامی که روی یکی از Presetها یا «پیش‌تنظیم»ها کلیک می‌کنید، فرمی ظاهر می‌شود که از شما اطلاعات بیشتری می‌پرسد. لازم نیست همهٔ خانه‌ها را پر کنید، اما شاید بخواهید برخی از خانه‌های مهم مانند نام شی را پر کنید.
  • پس از اتمام واردکردن اطلاعات، روی Apply Preset کلیک کنید. اگر همه چیز خوب پیش برود، نقطه، خط یا شکل شما باید رنگش تغییر کند یا نمادی را نشان دهد. این به این دلیل است که تعریف کرده‌اید آن شی چیست.

نقشهٔ خودتان را بکشید

  • اکنون بیایید نقشه‌ای رسم کنید تا تکنیک‌هایی را که آموخته‌اید تمرین کنیم. ممکن است بخواهید نقشه‌ای را که قبلاً روی کاغذ کشیدید دوباره ترسیم کنید.
  • نقشه را جابه‌جا کنید تا از نقشهٔ نمونه فاصله بگیرید. دکمهٔ سمت راست ماوس را نگه دارید و ماوس را بکشید تا زمانی که یک محدودهٔ خالی خوب برای رسم فراهم کنید.
  • از ابزار رسم (Draw) برای ایجاد نقاط، خطوط و اشکال استفاده کنید. با انتخاب از منوی Presets، اشیای خود را توصیف کنید.
  • با به پایان رساندن کار، شما نقشهٔ خود را خواهید داشت، شبیه نقشهٔ نمونه‌ای که باز کردید (sample.org).

لایهٔ نمونه را حذف کنید

پس از اینکه این تکنیک‌های ویرایش کاملاً دستتان آمد شاید بخواهید توجه خود را به کشیدن نقشهٔ عوارض واقعی معطوف کنید.

بسیار مهم است که ابتدا لایهٔ حاوی دادهٔ نمونه حذف کنید. این داده‌ها ساختگی بوده و نباید در پایگاه‌دادهٔ OpenStreetMap آپلود شوند. (نسخه‌های جدیدتر JOSM به‌طور خودکار از این کار جلوگیری می‌کند).

در پنجرهٔ لایه‌ها در گوشهٔ سمت راست بالای صفحه، لایهٔ sample.osm را انتخاب کنید. سپس روی آیکون سطل آشغال در گوشهٔ پایین و راست آن پنجره کلیک کنید. همچنین می‌توانید از منوی کلیک‌راست لایه، Delete را انتخاب کنید. برای ادامهٔ ویرایش ابتدا نیاز است که دادهٔ واقعی دانلود کنید. این مورد در فصل بعد توضیح داده می‌شود.

خلاصه

بسیار عالی! اگر همه چیز مرتب پیش رفته باشد یاد گرفته‌اید که چگونه JOSM را در رایانه‌تان نصب کنید و چگونه ابزارهای اولیهٔ ترسیم نقشه را به کار ببرید. در فصل بعد فرآیند ویرایش OSM با برنامهٔ JOSM را دقیق‌تر بررسی می‌کنیم.

 بازگشت به ابتدای صفحه